Mayıs ayının sonlarına yaklaştığımız bu günlerde Covid-19 etkileri hala sürüyor. Gerek günlük yaşantımızda gerekse iş hayatımızda tam anlamıyla normalleşme gerçekleşmedi. Online toplantılar, evden çalışmalar, sokağa çıkma yasakları, topluca gidilen mekanlarda olan kısıtlamalar, sektörel bazda yaşanan değişmeler bir süre daha devam edecek gibi gözüküyor. Bu süreçte pek çok alanda tüketicilerin, firmaların, yöneticilerin davranışları, alışkanlıkları hız kesmeden değişiyor, yenileniyor. Bu tablo bize, Covid-19 etkisinden sonra da hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağı izlenimini veriyor. 

Ülke olarak araştırma şirketleri, medya kuruluşları, sosyal medya mecraları, dijital kanallar gibi kaynaklar aracılığıyla gündemdeki gelişme ve değişimleri takip etme olanağına sahip olduk. Elde edilen veriler doğrultusunda da tüketicilerin dijital etkileşimi üzerinden pek çok şirket kurumsal faaliyetlerini yeniden şekillendirme olanağı buldu. Bizde Deloitte Danışmanlık şirketi tarafından hazırlanan ‘Küresel Covid-19 Salgınının Türkiye’de Farklı Kategorilere Etkileri’ başlıklı araştırmadan elde ettiğimiz bulguları sizler için blog yazısı haline dönüştürdük.    

Raporda ilk olarak evde yaşam, sosyal yaşam ve ekonomik yaşam olarak 3 ana kategoriye yer verilmiş ve bu alanlarda yaşanan değişimler analiz edilmiştir. Yapılan gözlemlere göre ev, insanların temel yaşam alanları haline dönüşmüş ve insanlar vakitlerini değerlendirmek için hobi ürünleri, online eğitimler, TV programları, diziler, ev temizliği, tamir, yemek gibi alanlara yönelmişlerdir. Sosyal yaşam alanında ise durum tam tersi bir yönde seyretmiştir. Salgının hızla artması neticesinde yemek yerleri, alışveriş mekanları, kültür merkezleri kapanınca sosyal yaşam durma noktasına kadar gelmiştir. Ekonomik yaşam ise sosyal yaşamdan çok farklı bir durumda değil. İnsanların alışveriş imkanlarının kısıtlanması ile pek çok şirketin kapanması ekonominin ivme kaybetmesine neden olmuştur. Ancak e-ticaret üzerinden yapılan alışverişlerin artış göstermesi, internet üzerinden satışların gerçekleştiği pazar yerlerine olan ilginin büyümesi bir nebze olsun ekonomiyi canlı tutmuş ve hareketliliğe sebep olmuştur.  

Dijital Etkileşim Değişimleri

Salgın başladıktan sonra geçen süre zarfında bazı kategorilerde dijital etkileşim dinamiklerinde oynama olmuştur. Bazı kategoriler kazanan, bazı kategoriler ise kaybeden tarafta yerini almıştır.  Deloitte tarafından hazırlanan rapora göre; Mart-Nisan dönemlerinde dijital etkileşim değişimlerinin en fazla olduğu kategoriler fitness, mobil perakende, kamu hizmetleri, kamu bankaları ve yerel pazar yerleri olmuştur. Bu değişim ise en az sağlık destek ürünleri, havayolu, kıyafet-ayakkabı, diğer ulaşım ve kamu sağlık alanlarında olmuştur. 

Bu kategoriler daha da özele indirgendiğinde ise en fazla dijital etkileşim artışı gösteren kategoriler; uzaktan eğitim ve çalışma, fitness uygulamaları, mobil perakende, ulusal market zincirleri ve hobi alanında olmuştur. En az dijital etkileşim artışı gösteren kategoriler ise; otel konaklama, spor salonu, havayolu, kültür sinema ve diğer ulaşım alanlarında olmuştur.

Peki markalar bu dönemde ve bundan sonrasında müşterileri ve kurumsal imajları için hangi alanlarda seçim yaptılar ya da yapacaklar?

Gerek stratejik açıdan gerek tasarım açısından ya da marka değeri açısından müşteri deneyimi her şeyin önünde geliyor. Müşteriye en iyi hizmeti sunmak, sadakat programlarını yeniden planlamak, önerilerde bulunmak yani kısacası müşterinin hayatını kolaylaştıracak yönde planlamalar ve çalışmalar yapmak değer kazanıyor. Bunların yanı sıra arama motoru optimizasyonu, e-ticaret optimizasyonu, dijital alt yapıların yeniden kurgulanması ve yol haritalarının ona göre oluşturulması, online satışları arttırmak için sermayenin dijital kanallara aktarılması gibi alanlarda marka çalışmalarında sıklıkla yer alacak gibi duruyor.

Kaynak: Deloitte, Küresel Covid-19 Salgınının Türkiye’de Farklı Kategorilere Etkileri – II, Mayıs 2020
Yazan: Aslı ŞORAY